Metody wyceny szkody na PWP

Wycena PWP (Praw Własności Przemysłowej) to ciągle obszar sztuki wspartej solidnym rzemiosłem i jest na tyle wiarygodna na ile obroni się przed sądem. Standardy wyceny oraz istniejące regulacje prawne nie zawierają zamkniętego katalogu metod wyceny, dopuszczając zaistnienie nowych kreatywnych rozwiązań. Jednym z kluczowych problemów jest jakość i pochodzenie danych użytych w kalkulacji finansowej, oraz prawidłowy dobór i zastosowanie metod, w tym adekwatność modelu ekonomicznego. Dobra praktyka wymaga, aby dane użyte w opinii eksperta zostały wyraźnie rozdzielone na udostępniane przez klienta / stronę procesu oraz pozyskane przez eksperta z niezależnych, wiarygodnych źródeł zewnętrznych. Dane udostępnione przez zainteresowaną stronę, powinny zostać zweryfikowane przez eksperta np.: poprzez benchmarki finansowe, zakup raportów firm badawczych, analizę porównawczą z wykorzystaniem wiarygodnych baz danych i inne działania obiektywizujące parametry modelu ekonomicznego użytego w wycenie. Eksperci mają prawo do stosowania autorskich metod wyceny, pod warunkiem, że zostały one opublikowane i spotkały się z pozytywna weryfikacją ze strony innych ekspertów, ich zastosowanie jest możliwe do prześledzenia przez biegłego sądowego i weszły do dobrej praktyki zawodowej ekspertów dziedzinowych.

W sytuacji sporu o wielkość ekonomicznych skutków naruszenia PWP powstaje konieczność ustalenia kwoty odszkodowania. W tym celu wielkości hipotetyczne, które zaistniałyby w procesie eksploatacji PWP w sytuacji braku deliktu (przychody, koszty, zyski, udziały rynkowe itp.), odnoszone są do wielkości rzeczywistych, ustalonych na podstawie ewidencji: faktur, dowodów księgowych, danych magazynowych itp.

Metody wyceny szkód dla potrzeb procesowych, różnią się przede wszystkim sposobem prognozowania wielkości hipotetycznych w okresie trwania skutków deliktu:  

• w metodzie (ang. Before and After), prognoza bazuje zwykle na ekstrapolacji dotychczasowych trendów w biznesie powoda przed deliktem. W prognozowaniu stosowane są uznane metody statystyczne.
• w metodzie (ang. Yardstick) prognoza konstruowana jest w relacji do wyników rzeczywistych portfela firm porównywalnych z okresu trwania skutków deliktu (trzeba jednak wykazać, że wyniki firmy powoda były porównywalne z wynikami tego portfela firm także w okresie przed deliktem).
• w sytuacji unikalnej, gdy nie można skonstruować akceptowalnie porównywalnego portfela firm, stosowana jest metoda (ang. Sales Projection), która wykorzystuje prognozy powoda, przygotowane w ramach normalnych procedur operacyjnych i inwestycyjnych np.: w zatwierdzonych planach operacyjnych lub biznes planie. W takim przypadku ekspert powinien jednak zweryfikować jakość i skuteczność planowania (np.: przeprowadzić analizę odchyleń wykonania od planu w poprzednich okresach) oraz ocenić wiarygodność wszystkich istotnych założeń takiego planu.
• metoda (ang. Market Model), bazuje na zastosowaniu teoretycznych modeli rynku i konkurencji. Metoda wymaga wiarygodnej analizy historycznych udziałów rynkowych i dynamiki ich zmiany, kosztów wejścia / wyjścia z rynku, strategii i polityk cenowych i innych istotnych parametrów związanych z rozwojem rynku i konkurencji. Hipotetyczne udziały rynkowe często stanowią w tej metodzie podstawę dla sformułowania prognoz przychodów i zysków w okresie trwania skutków deliktu.

Prognoza przychodów i zyskowności pola eksploatacji PWP, stanowi niezbędny element najczęściej stosowanych metod wyceny PWP. Eksperci tworzą nowe metody, dopracowują metody istniejące i wprowadzają zaawansowane techniki (np.: modelowanie ekonometryczne, analiza symulacyjna, modele stochastyczne, teoria gier). Błyskawiczny rozwój gospodarki cyfrowej zaowocował w ostatnich latach nowymi kategoriami wartości niematerialnych i prawnych, w tym aktywów cyfrowych (np.: NFT – reprezentujące ułamek własności aktywów wirtualnych, popularne hasztagi, marki influencerów, leady sprzedażowe jako element kapitału klienckiego i wiele innych). Dobra praktyka procesowa wymaga, stosowania uznanych metod wyceny, opisanych w publikacjach fachowych oraz ujętych w standardach zawodowych. Na dobór i sposób stosowania metod wyceny mają też wpływ regulacje prawne, funkcjonujące w specyficznych obszarach (np.: ceny transferowe w prawie podatkowym).